Co to znaczy, że coś jest performatywne?
Znaczenie pojęcia „performatywny”
Performatywny to termin, który pochodzi od angielskiego słowa „performative”. Najczęściej używany jest w kontekście językoznawstwa, filozofii, sztuki i nauk społecznych. Oznacza on coś, co nie tylko opisuje rzeczywistość, ale także ją współtworzy lub wywołuje określone skutki poprzez sam akt wypowiedzenia lub działania.
Przykłady użycia
- Językoznawstwo i filozofia języka: Wypowiedzi performatywne to takie, które nie tylko przekazują informację, ale wraz z wypowiedzeniem dokonują pewnej czynności, np. słowa „Obiecuję”, „Przepraszam”, „Ogłaszam was mężem i żoną”.
- Sztuka i kultura: Działania performatywne w sztuce odnoszą się do takich, które są realizowane przez działanie, gest, ruch czy występ na żywo, a ich sens i oddziaływanie powstają w momencie ich wykonywania.
Podsumowanie
Coś jest „performatywne”, gdy akt jego realizacji sam w sobie wywołuje określone skutki, zmiany lub stany – nie jest tylko biernym opisem lub przedstawieniem, ale aktywnie wpływa na rzeczywistość.